Przygotowanie pacjenta do wizyty lekarskiej

Pomyślmy zawczasu
Przygotowanie pacjenta do wizyty lekarskiej

Pewnie każdemu z nas zdarzyło się wyjść od lekarza zmieszanym i sfrustrowanym, bo zapomniało się spytać o coś ważnego, rozwiać wątpliwości dotyczące zaleceń, badań lub kolejnej wizyty. W tym artykule dowiesz się jak właściwie przygotować się do wizyty lekarskiej, tak aby skorzystać z niej maksymalnie, jednocześnie usprawniając pracę tym, którzy mają Ci pomóc.
Staniwsła Półjanowski, Karolina Cekała studenci V roku kierunku lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

W pierwszej kolejności zastanów się nad prowadzeniem notatek dotyczących stanu Twojej skóry. Pamiętaj, że do dobrania właściwego leczenia, oprócz aktualnego stanu klinicznego, potrzebna jest także znajomość nasilenia choroby pomiędzy wizytami, a jedynym źródłem tej wiedzy dla lekarza prowadzące go jest sam pacjent.

Pomocna w tym celu może okazać się skala PRO-SCORAD, która bierze pod uwagę:

• powierzchnię skóry objętej wypryskiem
• stopień suchości skóry niezmienionej chorobowo
• nasilenie objawów w miejscach dotkniętych egzemą
• a ponadto świąd oraz zaburzenia snu.

Co ważne, skala ta daje możliwość samodzielnej oceny nasilenia atopowego zapalenia skóry, a w dodatku jest dostępna także jako aplikacja na telefon. Lekarz z pewnością spyta się Ciebie, kiedy pojawiły się zmiany i czy wiążesz ich powstanie z konkretnym zewnętrznym czynnikiem, np. składnikiem diety, kosmetykiem, ubiorem lub warunkami pracy.

Oprócz notatek przygotuj także listę leków oraz bardzo popularnych dzisiaj suplementów diety. Niektórzy pacjenci nie pamiętają w ogóle nazw medykamentów, a jedynie ich kolor lub kształt tabletek. Inni wypowiadają nazwy, które dla lekarzy są istną łamigłówką. Koniecznie poinformuj także o swoich alergiach – na leki, metale i pokarmy.

Kolejnym ułatwieniem współpracy lekarz-pacjent jest przejrzysta dokumentacja medyczna. Jeśli chorujesz na choroby przewlekłe, bądź tego świadomy i wiedz jak się nazywają. Nierzadko pacjenci pytani o choroby przewlekłe negują je, a gdy pada pytanie o brane leki wyciągają całą apteczkę. Warto również mieć z tyłu głowy na co chorują najbliżsi. Wiele chorób w większej lub mniejszej części ma podłoże genetyczne. Teczka z posegregowanymi chronologicznie wynikami badań oraz wypisami ze szpitali sprawi, że mniejsza część wizyty będzie poświęcona na szukanie konkretnej kartki, a więcej na szczerą rozmowę, która w proces leczenia wnosi najwięcej.

Przygotowanie do wizyty lekarskiej nie ogranicza się wyłącznie do strony mentalnej. Higiena jest wymaga na od obu stron. Wymagamy od lekarza by był schludny i dezynfekował ręce przed rozpoczęciem badania, dla tego nie zapomnijmy o własnym przygotowaniu. Bardzo często zachodzi konieczność użycia stetoskopu lub oceny mniej dostępnych miejsc. W związku z tym bądź gotowy na badanie całego ciała, nie tylko części obecnie objętej egzemą. Dodatkowo wybierz ubrania, które można łatwo zdjąć, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Jeśli udajesz się na wizytę z dzieckiem, to nie zapomnij je nakarmić. Weź ulubioną zabawkę, coś do picia lub inną rzecz, która pozwoli je uspokoić. W miarę możliwości, szczególnie przy małych dzieciach, postaraj się o osobę towarzyszącą na wizycie. Będzie ona mogła zabrać dziecko po badaniu, co pozwoli Ci w pełni skoncentrować się na słuchaniu zaleceń i zadawaniu pytań. Zazwyczaj na obecność dodatkowej osoby w gabinecie lekarskim wymagane jest wcześniejsze podpisanie zgody.

Nie wstydź się i nie ukrywaj objawów, a pytania zadawaj wprost. Zapytaj jak stosować zlecone leki, jak często i o jakiej porze dnia? Jeśli maści jest kilka, to w jakiej kolejności je nakładać? Jak zmodyfikować leczenie gdy objawy ustąpią, a co zrobić gdy choroba się zaostrzy? Przy jakich objawach trzeba lek odstawić i szukać profesjonalnej pomocy? Jeśli cokolwiek z zaleceń jest niezrozumiałe, jest to najlepszy moment, żeby się tego do wiedzieć i to od kompetentnej osoby.

Ważne jest zrozumienie, że wizyty u lekarza nie są bezcelowym obowiązkiem. Mają zoptymalizować leczenie i polepszyć jakość naszego życia, jeśli nie przez całkowite wyleczenie, to tak jak w przypadku chorób atopowych, przez utrzymanie jak najdłuższej remisji.

Nie wstydź się i nie ukrywaj objawów, a pytania zadawaj wprost. Zapytaj jak stosować zlecone leki, jak często i o jakiej porze dnia? Jeśli maści jest kilka, to w jakiej kolejności je nakładać? Jak zmodyfikować leczenie gdy objawy ustąpią, a co zrobić gdy choroba się zaostrzy?

Pytania zazwyczaj zadawane przez lekarzy:

Na wizycie należy spodziewać się pytań o zagadnienia podobnych do poniższych. Należy jednak pamiętać, że lekarza specjalistę nie każda część tego wywiadu będzie obowiązywać. Na przykład dermatolog raczej nie zapyta o układ oddechowy. Jeśli zatem pacjent ma dodatkowe dolegliwości, o które lekarz nie zapytał – warto o nich wspomnieć aby upewnić się, że lekarz ma jak najwięcej informacji do postawienia diagnozy i leczenia.

1. Główna dolegliwość/objawy:
Pytania ogólne:

• zmiany wagi na przestrzeni ostatnich tygodni, miesięcy,
• gorączka oraz objawy towarzyszące tj. osłabienie, dreszcze, nadmierne pocenie się,
• apetyt i pragnienie oraz ich zmiany, dieta (zbilansowana / fast food /z przewagą węglowodanów itp.)
• aktywność fizyczna, jej typ i częstotliwość,
• aktualne choroby: 
  – przyjmowane leki i uczulenia,
  – choroby przebyte i hospitalizacje (urazy, operacje),
  – czy wcześniej zostały u pacjenta zdiagnozowane choro by przewlekłe np. immunologiczne, endokrynologiczne i inne,
• choroby w rodzinie szczególnie z kręgu chorób atopowych,
• wykonywana praca,
• używki (papierosy, alkohol, narkotyki);

2. Układ oddechowy i krążenia:

bóle, problemy z oddychaniem, duszności, kaszel, obrzęki kończyn i okolicy krzyżowej, zawroty głowy;

3. Układ pokarmowy:

bóle, nudności, wymioty, oddawanie stolca i jego właściwości (częstotliwość, zabarwienie, obecność krwi), WAŻNE dla atopików – należy wspomnieć lekarzowi o biegunkach lub częstych zatwardzeniach, po informować o częstości wypróżnień (np. raz dziennie/dwa dni/tygodniowo), w przypadku niemowląt także o ulewaniu, bólach brzucha, kolkach.

4. Układ moczowy:

bóle, oddawanie moczu oraz własności (ilość, zabarwienie, obecność krwi);

5. Narząd ruchu:

bóle i ruchomość stawów i mięśni;

6. Układ nerwowy:

zawroty głowy – omdlenia, nudności, zmęczenie.

7. Skóra (wywiad poszerzony):

• jak długo występują zmiany na skórze, kiedy pojawiły się po raz pierwszy;
• czy pacjent miał wykonywane dodatkowe badania diagnostyczne – wyniki;
• czy skóra pacjenta poza obszarem zmienionym chorobowo jest raczej sucha czy normalna lub tłusta;
• czy w rodzinie pacjenta są osoby z chorobami przewlekłymi – jakimi;
• czy pojawienie się zmian wiązało się z jakimś szczególnym wydarzeniem, miejscem;
• jaki obszar obejmują czy zmieniały się na przestrzeni czasu;
• objawy towarzyszące tj. ból, świąd, pieczenie w miejscach objętych zmianami;
• czy pacjent ma objawy alergii niepowiązane ze skórą, jak katar sienny, duszności, nawracające lub sezonowe zapalenia spojówek i oskrzeli;
• środowisko, w jakim chory przebywa najczęściej – dom (wolnostojący / mieszkanie, w terenie miejskim / wiejskim, wyposażenie w dywany itp.), szkoła / przedszkole / żłobek, zakład pracy i jej opis (czego pacjent dotyka najczęściej, czy występuje zapylenie, poziom stresu związanego z wykonywaniem zawodu, czy jest kontakt z detergentami, toksynami, metalami, silnymi zapachami chemikaliów);
• czy pacjent ma codzienny lub regularny kontakt ze zwierzętami – jakimi;
• czy pacjent lub jego opiekun zauważyli wpływ diety na pojawianie się bądź zaostrzanie przebiegu zmian skórnych;
• czy skóra pacjenta była wcześniej leczona – jakimi lekami. Po których lekach pojawiało się polepszenie stanu skóry (nawet chwilowe), a po których nie było efektu lub nastąpiło pogorszenie czy pacjent zauważył wpływ leków na przebieg choroby skórnej (jak antybiotykoterapia, sterydoterapia systemowa),
• jak wygląda codzienna pielęgnacja pacjenta w domu
• lista emolientów, leków, nazwy mydeł, proszków do prania, zmiękczaczy tkanin, szamponów, częstość mycia / kąpieli, długość i, temperatura i częstość kąpieli / prysznica;
• czy zmiany na skórze zaostrzają się sezonowo – w jakich okresach;
• czy zmiany skórne zaostrzają się pod wpływem stresu;
• czy zmiany skórne u pacjenta zaostrzają się lub łagodnieją po wpływem temperatury;

8. Sprawy socjalne np. warunki mieszkaniowe.