Gojenie ran
Lawaseptyka oczyszczanie rany
Nowoczesne podejście do zabezpieczania i usprawnienia gojenia ran o rozmaitej etiologii.
Z ranami różnego pochodzenia ludzkość miała do ranami różnego pochodzenia ludzkość miała do czynienia od zawsze. Rozwój wiedzy medycznej oraz potrzeba poszukiwania coraz to skuteczniejszych i bezpieczniejszych rozwiązań, pozwoliły nam na pozyskanie wiedzy niezbędnej, do osiągania możliwie najlepszych efektów leczenia. Nie inaczej jest w przypadku wszystkich działań związanych z leczeniem ran (zarówno tych małych, jak i tych poważnych, pooperacyjnych), przyspieszaniem ich gojenia oraz takim ich zaopatrywaniem, które da nam najlepszy efekt medyczny i zminimalizuje działania niepożądane stosowania wyrobów medycznych, miejscowych. Wydawać by się mogło, że sprawa jest oczywista, a zasady postępowania z raną są znane i standardowe. Nic bardziej mylnego.
Tradycyjne podejście wg schematu „rana ->przemycie preparatem antyseptycznym -> założenie opatrunku jałowego”, jak dowodzi praktyka medyczna oraz najnowsze badania, może być niewystarczające, czasami nieskuteczne, a w niektórych przypadkach nawet niewskazane.
Najnowsze podejście do prawidłowego zabezpieczania ran różnej etiologii (np. rany powstałe w wyniku upadków, otarć i skaleczeń, oparzenia słoneczne, radiacyjne, chemiczne, rany pooperacyjne, mikrorany, zakażenia niewielkich ran, jak i również rany odleżynowe, owrzodzenia podudzi czy rany tzw. „stopy cukrzycowej”), poparte wieloletnią praktyką diagnostyczną w szpitalach na całym świecie, wskazuje na podejście szersze. Nowoczesne podejście do leczenia ran zakłada: (1) położenie nacisku na proces prawidłowego przygotowania rany poprzez jej oczyszczenie i ingerencję w biofilm; (2) zastąpienie tradycyjnych preparatów antyseptycznych nowocześniejszymi, bezpieczniejszymi i skuteczniejszymi produktami z grupy lawaseptyków.
W tabeli (na następnej stronie) przedstawiamy porównanie skuteczności lawaseptyku z innymi dostępnymi formami zabezpieczania ran: Lawaseptyka gwarantuje mak symalizację efektu procesu gojenia rany, jego przyspieszenie, przy jednoczesnym założeniu, że eliminacja objawów towarzyszących gojeniu (np. nieprzyjemne zapachy, towarzyszący ból i komplikacje wynikające z procesu przewlekłego) są tak samo istotne dla pacjenta, jak sam fakt zagojenia rany. Nowa formuła oparta o fizyczne i biologiczne oczyszczanie rany oraz stosowanie preparatów lawaseptycznych odpowiada również na istotne problemy związane z: (1) kontaktem różnych preparatów z błoną śluzową człowieka; (2) prawidłowym zabezpieczaniu ran poporodowych (po porodzie naturalnym i cięciu cesarskim).
Porównanie produktu Prontosan® z roztworem soli fizjologicznej, wodą i antyseptykami
| Zalety | Prontosan® | Sól fizjologiczna | Woda | Antyseptyki |
| Redukcja zanieczyszczenia biologicznego | tak | nie | nie | tak |
| Bezpieczeństwo w przypadku długotrwałego stosowania | tak | tak | tak | nie |
| Bez negatywnego wpływu na proces naskórkowania | tak | tak | tak | nie |
| Redukcja bólu i eliminacja nieprzyjemnych zapachów | tak | nie | nie | nie |
| Redukcja wskaźnika infekcji | tak | nie | nie | tak |
| Skrócenie czasu gojenia rany | tak | nie | nie | nie |
Prontosan® aerozol 75ml
Cena: ok. 24,55 zł.
Prontosan® acute żel 30g
Cena: ok. 36,70 zł
Lawaseptyka. Czym charakteryzują się nowoczesne lawaseptyki?
Pojęcie lawaseptyki obejmuje swoim zakresem kompletne przygotowanie rany do jej dalszego leczenia, głównie po przez jej przemywanie oraz oczyszczanie. Zgodnie z za łożeniem, że tylko „czysta rana dobrze się goi”, preparaty zwane lawaseptykami posiadają zdolność oczyszczania ran powierzchniowych nie tylko z pozostałości maści, opatrunków i innych zanieczyszczeń fizycznych, ale również (i co najważniejsze) charakteryzują się tym, że zakres oczyszczania lawaseptykiem obejmuje też zanieczyszczenia chemiczne oraz biologiczne.
I właśnie fakt zdolności oczyszczania rany oraz szczególnie istotna funkcja usuwania pozostałości biologicznej tkanek (do chodzi do mechanicznej ingerencji w biofilm do jego usunięcia, przez co znacznemu przyspieszeniu ulega proces gojenia ran, a z kolei minimalizuje się ryzyko zakażenia) jest kluczem do prawidłowego zaopatrzenia rany oraz jej kompleksowego leczenia, zakończonego sukcesem.
Powyższe odpowiada na pytanie, dlaczego nowoczesny proces oczyszczania ran i stosowanie preparatów lawaseptycznych to najlepsze, co obecnie może zaoferować pacjentom i rodzicom małych pacjentów świat medycyny w zakresie prawidłowego zabezpieczania i leczenia ran.
W tym miejscu warto dodać, że pojęcie lawaseptyki nie jest rzeczą nową. Preparaty lawaseptyczne już od lat stosuje się z sukcesem w lecznictwie zamkniętym (w szpitalach i centrach medycznych na całym świecie). Zmiany nastąpiły jedynie w zakresie dostępności tych wyrobów medycznych dla pacjenta, niebędącego w procesie lecznic twa szpitalnego. Wszak z ranami mamy do czynienia na co dzień i mamy prawo do dostępu do możliwie najlepszych rozwiązań medycznych.
Dlatego niektóre firmy zaopatrujące dotychczas tylko szpitale, zdecydowały się na udostępnienie produktów lawaseptycznych w lecznictwie otwartym, czyli w ogólnodostępnych aptekach. Lawaseptyki są wyrobami medycznymi, bezpiecznymi, niewymagającymi recepty od lekarza.
ABC gojenia ran – co każdy wiedzieć powinien?
Jaka jest nasza wiedza o ranach? Na pewno wiemy, że rany powstają w wyniku urazów i po winny się goić. Każdy z nas kiedyś się zranił. W życiu ranimy się bardzo często i doskonale wiemy, że niektóre rany goją się szybciej, inne wolniej, jedne łatwiej, inne trudniej. Czasami po ranach pozostają blizny, a czasami nie. Rany mogą być skutkiem zwykłych zadrapań, przecięć, zacięć, czasami mamy do czynienia z ranami trudnymi np. tymi po operacjach, czy też groźnych urazach. Niektóre choroby skóry, szczególnie te gdzie dominują cym objawem jest świąd, charakteryzują się tym, że w wyniku drapania powstają rany. W efekcie drapania tych ran na skórze pozostają przeczosy. Czasami, gdy dochodzi do zakażenia bakteryjnego skóry (np. gronkowcem złocistym), również pojawiają się charakterystyczne ranki.
Co to jest rana?
Raną nazywamy zjawisko uszkodzenia ciągłości tkanek. Bywa, że uszkodzeniu ulegają także tkanki i narządy znajdujące się bezpośrednio pod skórą. Rany mogą powstawać zarówno w wyniku urazów mechanicznych, jak również fizycznych, czy chemicznych. Są też rany, które powstają w wyniku różnych procesów chorobowych związanych z niedokrwieniem czy zakażeniem tkanek. Przy kładem są odleżyny i owrzodzenia żylakowate.
Nadżerki i rany głębokie
Podstawowy podział ran wskazuje na takie, które wiążą się z utratą naskórka, ale głębokie warstwy skóry nie zostają naruszone – takie rany nazywamy nadżerkami. Nadżerki goją się w procesie nazywanym naskórkowaniem. Tymczasem, gdy dochodzi do uszkodzenia całej warstwy skóry właściwej, możemy mówić o ranach głębokich. Proces gojenia się ran Proces ten, w warunkach prawidłowych, zaczyna się natychmiast po powstaniu rany. W wyniku przerwania ciągłości naczyń dochodzi do odsłonięcia włókien kolagenu. Następuje aktywacja, adhezja oraz agregacja płytek, które tworzą czop pierwotny. Naczynie ulega obkurczeniu i uruchomiona jest kaskada krzepnięcia, która prowadzi do wytworzenia ostatecznego czopu zbudowanego z fibrynogenu. Krwawienie zostaje zahamowane, a w okolice gojącej się rany dostają się fibroblasty i makrofagi, które usuwają resztki uszkodzonej tkanki oraz bakterie. Po opanowaniu infekcji dochodzi do wzmożonej syntezy kolagenu, wówczas rozpoczyna się proces tworzenia blizny.
Tylko czysta rana dobrze się goi
Rany mogą goić się w dwojaki sposób. Z rychłozrostem mamy do czynienia wtedy, gdy brzegi rany ulegają sklejeniu, na wskutek czego powstaje linijna blizna. Jednak jeśli nie doszło do pierwotnego zamknięcia rany (na przykład w efekcie infekcji), na dnie rany powstaje ziarnina. Ziarnina jest podłożem do regeneracji zarówno skóry, jak i naskórka, który narasta na ziarninę z brzegów. Taki proces gojenia nazywamy ziarninowaniem i jest to pro ces znacznie bardziej skomplikowany od rychłozrostu. Taką ranę należy często oczyszczać zewnętrznie i równie często zmieniać opatrunki. Ostatni sposób gojenia ran to proces regeneracji, który zachodzi pod powstałym w wyniku skrzepu – strupem.
Jak można przyspieszać i wspomagać gojenie ran?
Oczyszczanie rany
Podstawową zasadą w procesie gojenia rany jest nie dopuszczenie do zakażenia, które w znaczący sposób utrudnia proces gojenia i go znacznie wydłuża. W tym celu stosuje się różnego rodzaju preparaty z grupy lawaseptyków, które w porównaniu do antyseptyków są skuteczniejsze, szybciej goją ranę poprzez jej oczyszczanie z biofilm i można je stosować przewlekle bez skutków ubocznych. W codziennym użytku np. gdy dziecko się skaleczy po wywrotce na rowerze, do oczyszczania i zabezpieczania ran stosuje się wygodnie preparaty lawaseptyczne w sprayu, takie jak Prontosan ® aerozol. W przypadku ran cięższych, oparzeń lub gdy dodatkowo chcemy ukoić skórę i uzyskać efekt chłodzący, można sięgnąć po preparaty w żelu takie jak Prontosan ® Acute Żel. Tu warto dodać, że opisywane lawaseptyki są łatwe do stosowania w każdych warunkach oraz są przyjazne dzieciom, ponieważ nie powodują podrażnień.
Opatrunki
W procesie gojenia ran wskazane jest również stosowanie odpowiednich opatrunków. Opatrunki konwencjonalne to opatrunki suche używane jako absorbenty. Mogą zawierać antybiotyki czy związki przeciwzapalne. Ostatnim osiągnięciem medycznym są specjalne pasty Askina® Calgitrol Paste zawierające alginian srebra. Takie produkty nazywane są „opatrunkiem w tubce”. Opatrunki konwencjonalne wytwarzają odpowiednie środowisko ułatwiające tworzenie ziarniny i nie przylegają do rany. Pamiętajmy jednak, że opatrunki konwencjonalne nie mogą być stosowane za długo, bo mogą pro wadzić do nadmiernego i niepotrzebnego wytwarzania ziarniny, co w konsekwencji wydłuża lub całkowicie hamuje proces gojenia. Ponadto istnieją opatrunki absorpcyjne, składające się z części przeznaczonej do kontaktu z raną (najczęściej stosowane jest srebro na alginianie, które ulega degradacji), środka absorbującego oraz warstwy zewnętrznej. Do najczęściej stosowanych i najskuteczniejszych zalicza się opatrunki 2-warstwowe, gdzie warstwa pierwsza (np. z alginianem srebra) ma kontakt bezpośrednio z raną, a warstwę drugą stanowi pianka poliuretanowa, która ma za zadanie absorbować nadmierny wysięk z rany. Takie rozwiązania sprzyjają ziarninowaniu, naskórkowaniu oraz zapobiega powstawaniu blizny.
Retencja opatrunkowa
Nie lada wyzwaniem, bez względu na to czy stosuje się opatrunek konwencjonalny czy też absorpcyjny, jest mocowanie opatrunku głównego na ranie. Opatrunek powinien być założony tak, aby przylegał do rany, przytrzymywał preparat leczniczy przy skórze, a co najważniejsze, opatrunek nie powinien się przemieszczać podczas ruchu czy chociażby skurczów mię śni. Idealnym rozwiązaniem dla przytrzymania opatrunku głównego są elastyczne wiskozowe bandaże w formie rękawa. Bandaże są przewiewne, idealnie dopasowują się do ciała, nie pozwalają opatrunkowi przesuwać się po skórze, nawet gdy pacjent znajduje się w ruchu.
Proces oczyszczania rany
Stan zapalny jest reakcją na przerwanie ciągłości tkanek skóry. Inicjuje go obfite wydzielanie hormonów tkankowych z grupy prostaglandyn (prostacykliny, prostaglandyny A, D oraz E). W obrębie rany gromadzą się odpornościowe komórki zapalne rany pojawia się rumień, obrzęk, poszerza lokalne naczynia, co ułatwia wnikanie do rany dużym komórkom odpornościowym makrofagom oraz fibroplastom (komórkom reperatorom tkanki łącznej). Komórki odpornościowe oczyszczają ranę z resztek oraz z chorobotwórczych bakterii. W ranach czystych, o krawędziach prostych (w przeciwieństwie do tzw. ran szarpanych) ten zwykle trwa 1-4 dni. Rany i skaleczenia zabrudzone, o nieregularnych krawędziach i ubytkach tkankowych oraz zawierające tzw. tkankę martwiczą oczyszczają się wolnej i z trudnościami. Dlatego zawsze w pierwszej kolejności każda rana musi być dokładnie oczyszczona i odkażona.
Szybki poradnik postępowania z ranami
Rana cięta – co robić?
Ranę oczyścić używając Prontosan® aerozol. W przypadku silnego obciążenia biologicznego (np. rana spowodowana nożem do krojenia mięsa) nałożyć Prontosan® acute żel. Krawędzie rany zespolić przy pomocy plastrów do zamykania ran. Jeżeli konieczne – zabezpieczyć opatrunkiem.
Pęknięcie skóry – co robić?
Zahamować krwawienie Jeśli jest to konieczne, oczyścić używając Prontosan® aerozol na rany Na ranę nanieść Prontosan® acute żel na rany. Zabezpieczyć kompresem lub bandażem. Głębokie, duże pęknięcia skórne powinny zostać opatrzone przez lekarza.
Oparzenie – co robić?
Miejsce oparzenia schłodzić bieżącą, letnią wodą. Pęcherzy w miarę możliwości nie otwierać, ewentualnie usunąć delikatnie fragmenty martwego naskórka. Na ranę nanieść Prontosan® acute żel. Otwarte oparzenia zabezpieczyć sterylnym opatrunkiem.
Otarcie – co robić?
Usunąć ciała obce Ranę dokładnie oczyścić używając Prontosan® aerozol Na ranę nanieść Prontosan® acute żel Zabezpieczyć oddychającym opatrunkiem.